Dit jaar trekt zowat de helft van de wereldbevolking naar de stembus. En hoewel de opmars van AI heel wat voordelen met zich meebrengt, loert fake news meer dan ooit geniepig om de hoek van onze democratische samenleving. Het World Economic Forum identificeerde desinformatie zelfs als één van de grootste risicofactoren die een maatschappij kan destabiliseren.

Deepfake video’s bijvoorbeeld kunnen een ludieke gimmick zijn, maar in de context van verkiezingscommunicatie zijn ze vooral een zorgwekkende trend. Immersive Lab onderzoeker Jeroen Cluckers gaf eerder dit jaar op uitnodiging van consultancy agency ICF een talk over AI en desinformatie en verschafte de aanwezige communicatieprofessionals inzicht in het maakproces van deepfakes.

Bekijk hier de volledige talk van Jeroen en zijn gesprekspartners.

Fake it until you make it

Jeroen Cluckers: “De AI-content wordt bijna wekelijks beter. Een tijdje geleden kon je een AI-beeld nog herkennen aan handen met opvallend veel vingers, maar dat is vandaag alweer verleden tijd. We zijn het uncanny valley-punt absoluut voorbij: een recente studie toonde aan dat we niet meer in staat zijn om échte gezichten van AI-gezichten te onderscheiden. Er zijn momenteel ook nog geen geschikte applicaties om ons daarin te ondersteunen, al werkt George Bara- mijn medespreker op ICF Next – wel aan zo’n fake news detectietool. Wanneer je met een getraind grafisch oog inzoomt op een beeld, kan je een gegenereerd beeld wel herkennen aan het patroon waaruit het is opgebouwd, een soort ‘ruis’. Al zal dat misschien ook niet lang meer zo zijn.”

The good, the bad and the ugly

In de Amerikaanse verkiezingsgekte zorgde de inzet van AI in politieke propaganda het voorbije jaar alvast meermaals voor ophef. De Republikeinen stuntten met een dystopisch AI-gegenereerd filmpje dat moest illustreren wat nog eens 4 jaar onder Biden voor de natie zou betekenen. Ron DeSantis haalde zich dan weer de woede van Trump op de hals met gemanipuleerde social media-beelden van de presidentskandidaat en Anthony Fauci. En ook in eigen land waren de reacties op de AI-verrijzenis van wijlen Jean-Luc Dehaene op z’n zachtst gezegd verdeeld. Alle deepfakes en AI-manipulaties terzijde: kan generative AI ook een constructieve, minder twijfelachtige rol spelen in politieke campagnes? We vroegen het aan onze AI-goeroe Jeroen Cluckers:

“AI-content zou heel waardevol kunnen zijn in het concretiseren van partijprogramma’s, die vaak grotendeels abstract blijven voor de kiezer. Stel je voor dat alle politieke partijen hun agendapunten en visieteksten eens in ChatGPT zouden gooien, met de opdracht om die materie behapbaar te maken in tekst en beeld, en wat dat voor een samenleving zou betekenen… Dan zou je als output bijvoorbeeld kunnen zien hoe pakweg Antwerpen er zou uitzien volgens de plannen van partij X of Y. Zo’n toepassing lijkt me heel relevant om mensen te helpen een zo bewust mogelijke keuze te maken in het stemhokje.”